De kracht en de kramp van de Achterhoekse maakindustrie

In de werkplaatsen van de Achterhoek bonkt het hart van vakmanschap. Draaiende assen, gillende slijpschijven en robuuste machines vormen hier al generaties lang de ruggengraat van de economie. Maar onder de oppervlakte schuurt het. De wereld verandert razendsnel - en wie niet beweegt, verliest. Hoe blijft de Achterhoekse maakindustrie sterk, zonder in de kramp te schieten?

 

Degelijk DNA - maar druk van buitenaf

Achterhoekse maakbedrijven staan bekend om hun loyaliteit, precisie en trots op hun ambacht. "We maken het gewoon goed, hoor je vaak", geeft innovatiemakelaar Harold Vulink van het Achterhoeks Centrum voor Technologie aan. "Die houding heeft bedrijven uit de Achterhoek groot gemaakt. Maar het landschap verandert: de druk op personeel stijgt, energiekosten lopen op, duurzaamheid wordt een vereiste in plaats van een pluspunt en klanten vragen om flexibiliteit, maatwerk en digitale integratie." Veel ondernemers balanceren tussen die nieuwe eisen en hun vertrouwde manier van werken.

Stille transitie: digitaler, slimmer, menselijker

Gelukkig gebeurt er achter de schermen al veel. Zo leren meer dan negentig Achterhoekse bedrijven in verschillende leerkringen met elkaar hoe ze AI kunnen integreren in hun organisatie - een slimme mix van technologie en regionale identiteit.

Voorbeeld casussen bij bedrijven waarin deze stille revolutie zich voltrekt:

-Machines worden voorbereid op predictive maintenance en de planning wordt gestuurd met AI;

-medewerkers leren werken met digi-tale werkbonnen en dashboards;

-jongeren worden opgeleid in hybride leeromgevingen, waarin AI de domeinkennis heeft ontsloten uit seniore medewerkers.

Het gaat langzaam, maar het gebeurt - zonder grote woorden, precies zoals de regio zelf.

Circulair vakmanschap: waardevol, maar geen verdienmodel

De Achterhoek doet al decennia wat elders 'circulair' wordt genoemd: machines repareren, onderdelen reviseren, materiaal hergebruiken. Oude, de nog vaak groen gespoten machines, krijgen hier gewoon een tweede leven - niet uit idealisme, maar uit vakmanschap en gezond verstand. Toch levert dat zelden geld op. Circulariteit is moreel sterk, maar blijkt economisch zwak. Klanten willen vooral de beste businesscase, en lage prijs en hergebruik gaan nog zelden samen.

Wie een vitale maakindustrie wil houden, moet dus verder kijken dan het morele gelijk. Er is beleid nodig dat circulaire keuzes ook economisch loont - via slimme belastingprikkels, langdurige klantrelaties en lokale ketens die waarde behouden in plaats van wegvloeien. Pas dan wordt circulair vakmanschap niet alleen een troef, maar een toekomst.

Politieke realiteit: ondernemers zoeken houvast

Onder veel mkb'ers groeit het ongeduld over de politiek. Regeldruk, stijgende lasten en onvoorspelbaar beleid worden als remmend ervaren. Ondernemers willen geen subsidies om aan het infuus te liggen - ze willen ruimte om te doen wat ze goed kunnen.

Daarom klinkt in de maakindustrie vaak waardering voor beleid dat bureaucratie verlaagt, lokaal ondernemerschap ondersteunt, techniek en beroepsonderwijs serieus neemt en eindelijk consistent is over meerdere jaren. "Geef ons vertrouwen, niet nóg een regeling", zei een ondernemer uit Aalten onlangs. En dat vat het goed samen. Ze hoeven geen warme woorden, maar harde kaders.

Tijd om het eigen verhaal te claimen

Wat nog te vaak ontbreekt, is profilering. De regio heeft de kennis, de mensen en de mentaliteit, maar laat het te weinig zien. Daardoor blijven kansen liggen op samenwerking, personeel en financiering. Juist nu is het tijd om te laten zien wat je maakt, waarvoor je staat en waarom de Achterhoek het waard is om in te investeren.

Of dat nu via een open dag, een samenwerking met het mbo, of een simpele LinkedIn-post is - zichtbaarheid is geen luxe meer, maar noodzaak.

Het hoeft niet hip - wél slim

"We hoeven niet Silicon Valley te worden, maar stilzitten is geen optie", geeft Harold Vulink aan. Maar een regio die stilstaat en niet buiten haar eigen grenzen durft te handelen verliest haar kracht. De combinatie van nuchterheid en slimme aanpassing is precies wat de maakindustrie hier zo sterk maakt.

"We hoeven niet te praten over inno-vatie. We moeten het gewoon doen", gaf een lasser uit Ulft aan. En dat is precies wat de Achterhoek al jaren doet - en nu beter mag laten zien.
 

Dit artikel is geschreven door Harold Vulink met gebruik van ChatGPT.